Materiały konferencyjne SEP 2020

Tab. 1. Złoża metanu z pokładów węgla w Polsce – stan na 31.12.2010 r. (Państwowy Instytut Geologiczny, 2011) Metan z pokładów węgla, mln m 3 Typ Zasoby zasoby przemysłowe bilansowe pozabilansowe Złoża udokumentowane ogółem - 52 złoża 89 988,62 16 908,66 56 903,84 w tym: w obszarach eksploatowa- nych złóż węgla kamiennego - 27 złóż 28 721,46 214,07 3 904,27 poza obszarami eksploatacji złóż węgla kamiennego - 16 złóż 27 002,93 6 728,86 604,00 złoża metanu jako kopaliny głównej - 9 złóż 34 264,23 9 956,73 1 182,57 Zagrożenie metanowe w kopalniach węgla kamiennego determinuje zwiększenie kosztów wydobycia węgla, co związane to jest z nakładami finansowymi ponoszonymi z tytułu profi- laktyki i zwalczania tego zagrożenia. Znaczne koszty generowane są przez konieczność pro- wadzenia odmetanowania. Z drugiej strony metan ujęty systemami odmetanowania stanowić może nośnik energii, który odpowiednio zagospodarowany może pokryć koszty poniesione na odmetanowanie, a nawet przynieść dodatkowe zyski. Ostatnio podejmowane są próby ujęcia metanu z powierzchni poprzez wiercenie otworów i szczelinowanie pokładów węgla. Z uwagi na mała przepuszczalność pokładów węgla ujęcie metanu z pokładów węgla jest procesem długotrwałym i mało skutecznym. Aktualnie w Polsce większość kopalń węgla kamiennego posiada systemy odmetanowania. Odmetanowanie prowadzone jest dla zapewnienia bezpieczeństwa, bądź z przyczyn technolo- gicznych (ujęcie części metanu do systemu odmetanowania skutkuje mniejszymi emisjami ga- zu do wyrobisk górniczych). Metan ujęty tymi systemami może stanowić pełnowartościowe paliwo wykorzystywane w różnych rozwiązaniach technologicznych. Kierunki wykorzystania gazu z odmetanowania mogą być różne. Do trzech podstawowych grup można zaliczyć (Szlązak N. i inni , 2015):  wykorzystanie energetyczne:  produkcja ciepła (potrzeby grzewcze i technologiczne),  produkcja energii elektrycznej,  układy skojarzone (wytwarzanie energii elektrycznej, ciepła, chłodu), o przesyłanie gazu do odbiorców zewnętrznych,  produkcja gazu sieciowego,  skraplanie gazu. W warunkach polskich kopalń metan często pozyskiwany jest w miejscach, w których ak- tualnie prowadzone są roboty górnicze. Zmieniające się warunki powodują częstą zmianę ilości i składu pozyskiwanego gazu. Gaz kopalniany nie posiadający stabilnych parametrów ilościo- wych i jakościowych nie może więc być wykorzystywany w sieciach komunalnych. Wymaga- łoby to jego kosztownego oczyszczenia i wzbogacenia.