Materiały konferencyjne SEP 2020

Ilość wydzielanego metanu do wyrobisk górniczych, a w szczególności do wyrobiska eks- ploatacyjnego, zależy od:  ilości metanu uwolnionego z pokładu węgla eksploatowanego (również z urobionego i transportowanego węgla),  ilości metanu desorbującego z pokładów sąsiednich zalegających w stropie i spągu, a będących w zasięgu wpływów eksploatacyjnych. Zasięg i wielkość odprężenia skał zależą zarówno od sposobu kierowania stropem (pod- sadzka, zawał), jak i charakteru skał (skały sztywne, plastyczne). Proces wydzielania gazu ze złoża do wyrobiska ścianowego rozpoczyna się w chwili od- prężenia skał. Wydzielanie gazu ze złoża ma miejsce przede wszystkim z pokładów węgla. Wydzielanie gazu trwa tak długo jak długo obszar górotworu jest odprężony eksploatacją. W wyniku przesunięcia się frontu wyrobiska ścianowego i związanego z tym powtórnego sprę- żenia złoża następuje zahamowanie odpływu gazu ze złoża. Stopień odgazowania wpływu eks- ploatacji obszaru górotworu, a w szczególności pokładów węgla, zależy w dużej mierze od długości trwania czasu ich odprężenia. Na rysunku 4 w przekroju podłużnym wzdłuż wybiegu wyrobiska ścianowego przedsta- wiono wpływ eksploatacji na odgazowanie warstw sąsiednich. Na rysunku uwidoczniono za- sięg wpływów eksploatacji. Schemat obrazuje zarówno obszar, z którego następuje wydziela- nie gazu jak i czas trwania odgazowania poszczególnych warstw, jako funkcję odległości od eksploatowanego pokładu węgla. Rys. 4. Schemat wpływu eksploatacji na odgazowanie warstw sąsiednich (Kissel F. N. 2006) Na rysunku 4 wyróżniono trzy strefy. Strefa A odpowiada obszarowi, który pozostaje bez wyraźnego wpływu na stan naprężeń w górotworze. Przepuszczalność węgla tej strefy w od- niesieniu do gazu odpowiada stopniowi sprężenia wynikającemu z głębokości zalegania. Na- tomiast strefa B jest związana ze zwiększonymi ciśnieniami eksploatacyjnymi. Przepuszczal- ność węgla jest zmniejszona na skutek wzrostu ciśnień złożowych do wysokości naprężeń eks-