Materiały konferencyjne SEP 2020

Szkoła Eksploatacji Podziemnej 2020, Materiały Konferencyjne Metody pomiaru i oceny stanu górotworu w górnictwie podziemnym w Polsce i na świecie Adrian Dziadyk (Adrian.Dziadyk@kghm.com) KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna” Adrian Wójcik (Adrian.Wojcik@kghm.com) KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Rudna” STRESZCZENIE: Wyróżniamy obecnie dwie główne grupy metod pomiarowych do oceny stanu górotworu – inwazyjne i bezinwazyjne. W tym przeglądowym artykule przedstawiono wybrane metody wykorzystywane przy kontroli i ocenie stanu podziemnych wyrobisk górni- czych w górnictwie polskim i światowym. SŁOWA KLUCZOWE: ocena, stan górotworu, metody pomiarowe, górnictwo polskie i światowe. 1. WSTĘP W podziemnych zakładach górniczych wydobywających rudy miedzy i srebra w rejonie Le- gnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM) można wyróżnić wiele zagrożeń natu- ralnych: zagrożenie tąpaniami, zawałowe, klimatyczne, gazowe, wyrzutami gazów i skał, wod- ne, pyłowe, pożarowe, radiacyjne. Zagrożenia te również występują w innych podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny. Zagrożenie tąpaniami znane jest w Polsce już od wielu lat, bo od XVII wieku [1]. Dawniej, kiedy eksploatacja górnicza była na relatywnie niskim poziomie a sama aktywność sejsmiczna analogicznie znikoma, nie poświęcano zbyt wiele uwagi tym zjawiskom. Tendencja ta oczywiście postępowała wraz z rozwojem górnictwa oraz wzrostem jakościowym i ilościowym występujących zjawisk sejsmicznych. Prawidłowość oraz systematyczność, czyli jakość i ilość prowadzonych obserwacji dołowych jest kluczowa, dlatego różnorodność badań i pomiarów w połączeniu z możliwymi obserwacjami on-line dają wymierne korzyści dla za- kładu górniczego. Automatyczne i autonomiczne systemy kontroli parametrów stopniowo są implementowane w warunkach dołowych i zyskują na popularności, jednak nie wszędzie można je zastosować, a to sprawia, że znaczna część pomiarów i obserwacji jest i póki co bę- dzie wykonywana przez ludzi. Obserwacje wykonywane w warunkach dołowych mają na celu śledzenie zdarzeń zachodzą- cych w wyrobiskach górniczych, co ma realne przełożenie na aktualny stan górotworu i świad- czy o możliwości wystąpienia stanu zagrożenia, np. zawałem. Zaobserwowane zmiany stano- wią późniejszą podstawę do podejmowania wszelkich decyzji związanych z prowadzeniem ro- bót górniczych i profilaktyki zagrożeniowej [2].