Materiały konferencyjne SEP 2020

2. OBSERWACJE I POMIARY PODZIEMNE STOSOWANE W POLSCE 2.1. Obserwacje wizualno-akustyczne Do podstawowych czynności, a zarazem istotnych z punktu widzenia kierownictwa oddziału i rejonu wydobywczego w podziemnych kopalniach, należą obserwacje kontrolne – codzienne lub cykliczne (np. 1, 2, 3 razy w tygodniu) – zależnie od wytycznych zawartych w projektach technicznych eksploatacji poszczególnych pól wydobywczych, a w tym kontrole stanu wyrobisk i towarzyszącej infrastruktury. W trakcie tych wizyt ocenie i kontroli podda- wanych jest szereg czynników, a z punktu widzenia oceny stanu górotworu są to: - prawidłowość gabarytów oraz geometrii prowadzonych wyrobisk górniczych; - prawidłowość zabudowy obudowy podstawowej i dodatkowej; - stan stropu oraz ociosów – pod kątem widocznych złuszczeń lub spękań; - stan spągu, szczególnie po wstrząsach (wypiętrzenie); - ocena dźwięczności górotworu – akumulacja energii sprężystej w górotworze; - stan wyrobisk specjalnego przeznaczenia – m.in . komory lokowania kamienia, rząpia; - stan wyrobisk po zjawiskach sejsmicznych (od zjawisk śladowych po wstrząsy wyso- koenergetyczne) – ocena stanu stropu, spągu, ociosów, obudowy górniczej, infrastruk- tury wyrobisk od epicentrum wstrząsu w głąb górotworu (nawet w promieniu kilkuset metrów); - stan oddziałowych dróg ucieczkowych oraz kontrola infrastruktury łączności ogólno- kopalnianej – np. lokalizacja sygnalizatorów alarmowych; - stan zabudowy i użytkowy sygnalizatorów rozwarstwienia stropu (SRS); - pomiar stanu konwergencji; - pomiary deformacji otworów wiertniczych (czujniki DLN) ; - kontrola wzbudzonej aktywności sejsmoakustycznej (liczniki MLT); - inne. 2.2. Kontrola sygnalizatorów rozwarstwienia stropu Sygnalizatory rozwarstwienia stropu (SRS) wskazują możliwość wystąpienia w stropie wyro- biska rozwarstwień niewidocznych z poziomu spągu wyrobiska. W skład zespołu SRS wcho- dzą: - pręt stalowy; - głowica rozprężna; - zespół krążków sygnalizacyjnych. W polskich kopalniach rudy miedzi SRS są montowane w uprzednio odwierconym otworze, w nowo powstałym skrzyżowaniu wyrobisk (nie dalej niż 20 m od czoła czynnego przodka) o długości dostosowanej do wysokości wyrobiska – 3 m, 5 m lub 7 m (dla wyrobisk odpo- wiednio o furtach: do 3 m, do 10 m i powyżej 10 m) [6]. Każdorazowe opadnięcie elementów SRS (o ile nie było następstwem uszkodzenia mechanicznego zespołu) wskazuje na pogorszenie wa- runków stropowych i niebezpieczeństwo wzrostu zagrożenia zawałowego i obliguje do podję- cia dalszych decyzji zespołu kierownictwa kopalni (KDG) [6].