Materiały konferencyjne SEP 2020

macji i/lub średnicy takiego otworu [11]. W tym celu wykorzystuje się z reguły dwa rodzaje sond – USBM (United States Bureau of Mines) oraz CSIRO. Pierwsza z nich pozwala na określenie tylko trzech składowych tensora naprężeń. Aby określić pozostałe wielkości składowych konieczne jest wykonanie większej ilości pomiarów – minimum dwóch. Sonda USBM pozwala na obmiary otworu na głębokość do 0,3 m w głąb wyrobiska od jego wylotu (np. w ociosie). Odwiercony otwór jest przewiercany otworem pilotującym o zmniejszonej średnicy. W tym otworze instalowana jest i stabilizowana sonda, po czym następuje jego tre- panacja wgłębna i sondowanie. Po zakończonym procesie sonda jest wycofywana z otworu. Poniższa ilustracja przedstawia zasadę przeprowadzania badania. Rys. 7. Zasada obwiercania otworu i pomiaru: 1 – wiercenie otworu ø76 mm na zadaną głębokość, 2 – wiercenie otworu pilotującego ø36 mm wraz z odzyskiem rdzenia wiertniczego (do dalszej oceny), 3 – opuszczanie sondy otworu, 4 – opuszczanie sondy na dno otworu pilotującego, 5 – wycofanie narzędzia instalacyjnego, instalacja sondy, 6 – obwiercanie otworu nad sondą, zbieranie danych, odzysk rdzenia na powierzchnię [9]. Fig. 7. Principle of soft, 3D pilot hole overcoring measurements: 1– advance ø 76mm main borehole to measurement depth, 2 – drill ø 36mm pilot hole and recover core for appraisal, 3 – lower probe in installation tool down hole, 4 – probe releases from installation tool; gauges bonded to pilot-hole wall under pressure from the nose cone, 5 – raise installation tool; probe bonded in place, 6 – overcore the probe and recover to surface [9]. 3.3. Borehole slotting Pomiar otworu wiertniczego za sprawą nacinania jego ścianek, czyli borehole slotting, to metoda znana w świecie od blisko 40 lat i wynaleziona w Australii. Istota metody polega na nacinaniu uprzednio odwierconego otworu wiertniczego o średnicy około 100 mm na szerokość około 1 mm do głębokości około 25 mm za sprawą wprowadzonej sondy pomia- rowej, wyposażonej w piłę diamentową [11]. Po nacięciu otworu następuje pomiar powstałych odkształceń ścianek w obrębie tego nacięcia. Zazwyczaj na tej samej wysokości wewnątrz otworu wykonywane są 3 nacięcia w równych odstępach od siebie. Kolejny poziom nacięć wykonuje się w odległości 0,1m od poprzedniego. Do samego pomiaru wykorzystywany jest borehole slotter i służy on do nacinania ścianek otworu, a następnie pomiaru naprężeń działają- cych prostopadle do tych ścianek. Obserwowane odkształcenia otworu wiertniczego na różnych poziomach nacięć na podstawie rozwiązania Kircha (założenie, że ośrodek skalny jest jednorodny oraz izotropowy) [11] mogą skutkować określeniem kierunków oraz wielkości