Materiały konferencyjne SEP 2021

nało wyłom w tamie izolacyjnej, zamykającej nieczynne od lat wyrobisko oraz rozpoczęło pe- netrację Upadowej wentylacyjnej w pokładzie 418. Czynności te nie były poprzedzone wcze- śniejszą kontrolą temperatury i składu powietrza za tamą. Gdy po dłuższym czasie pracownicy nie opuścili penetrowanego terenu, rozpoczęto akcję ratowniczą, w trakcie której poszkodowani zostali kolejni górnicy. Trzech ratowników górniczych, przystępując do prac w nieczynnym wy- robisku, korzystało z aparatów tlenowych ucieczkowych typu AU-9, zaś kolejnych trzech z apa- ratów tlenowych roboczych typu W-70. Ostatecznie w wypadku zginęło sześciu górników – czterech z pierwszego zastępu, który bezprawnie wszedł za tamę oraz dwóch z drugiego zastępu, który pospieszył im z pomocą. Czterech dalszych pracowników, po ich ewakuacji na powierzch- nię kopalni zostało poddanych hospitalizacji w Klinice Chorób Zawodowych w Sosnowcu z po- wodu obserwowanych zaburzeń narządowych w przebiegu udaru cieplnego m. in. utraty przy- tomności, biochemicznych cech uszkodzenia wątroby i w mniejszym stopniu nerek, rabdomio- lizy oraz kwasicy metabolicznej [1]. Wspomniana dbałość została jednoznacznie określona w zakresie czasu pracy zastępu za- trudnionego w akcji ratowniczej w trudnych warunkach mikroklimatu [2]. Czas ten określa kie- rownik akcji pod ziemią, na podstawie odpowiednich tabel bezpiecznego czasu pracy, w poro- zumieniu z lekarzem obecnym w bazie ratowniczej. Pierwsza z tych tabel podaje orientacyjne wartości wydatków energetycznych u ratowników górniczych podczas wykonywania typowych czynności ratowniczych, przy pracy w aparacie re- generacyjnym. Uwzględnia ona następujące kryteria prac: praca lekka: 100 ÷ 165 W/m 2 ; praca umiarko- wana: 165 ÷ 230 W/m 2 ; praca ciężka: 230 ÷ 290 W/m 2 ; praca bardzo ciężka: > 290 W/m 2 . Od- nosząc to do zadań zaplanowanych w ramach prac ratowniczych można uznać, że obejmowały one prace ciężkie i prace bardzo ciężkie, tj. penetracje wyrobisk, w tym wyrobisk niskich. W związku z tym odnieść się należało do bezpiecznego czasu pracy przy obciążeniu pracą ciężką w ubraniu z włókien naturalnych, podanych w stosownej tabeli [2]. W czasie akcji przewietrza- nia i penetracji Ściany Z-2a w pokładzie 501/3 nie planowano wyposażenia ratowników w ubra- nia z włókien chemicznych. Niezależnie od tego przepisy stanowią, by do prac w trudnych warunkach mikroklimatu byli zatrudniani wyłącznie ratownicy górniczy, którzy zostali przebadani w bazie ratowniczej przez lekarza, i tylko wtedy, gdy nie stwierdził on przeciwwskazań do ich pracy w takich warunkach. Natomiast podczas akcji ważne jest, by czasy pracy podane w tabelach były odpowiednio skra- cane w przypadkach, gdy oprócz trudnych warunków mikroklimatu występują inne utrudnienia w miejscu pracy lub na drodze dojścia albo powrotu do lub z tego miejsca. Ponieważ nie do końca da się przewidzieć warunki pracy, w jakich będą realizować zadania ratownicy przepisy wymagają, by podczas pracy zastępu zastępowy na bieżąco kontrolował wil- gotność względną i temperaturę otoczenia na wysokości twarzy, z częstotliwością określoną przez kierownika akcji pod ziemią. W razie gdy temperatura otoczenia wzrośnie o ponad 3°C, zastępowy powinien podjąć decyzję o wycofaniu zastępu do bazy, informując o tym kierownika akcji pod ziemią. Oprócz pomiarów warunków pracy istotne jest też badanie tętna, które powinien nakazać zastępowy lub kierownik akcji pod ziemią. Jeżeli u któregoś z ratowników zastępu nastąpiło przekroczenie wartości tętna ponad 140 uderzeń/minutę, ratownik ten musi do następnej kontroli tętna wypoczywać bez obciążenia. Jeżeli po kolejnej kontroli tętno to nie obniży się, zastępowy powinien podjąć decyzję o wycofaniu zastępu do bazy. Niezależnie od tego, ratownicy zatrud- nieni przy wykonywaniu pracy w trudnych warunkach mikroklimatu są obowiązani zgłosić za- stępowemu każdy objaw zmiany samopoczucia, a w szczególności: zawroty głowy, bóle głowy,