Materiały konferencyjne SEP 2021

6 Najważniejszym elementem zarządzania podczas awarii w kopalni Polkowice-Sieroszowice były decyzje i działania podejmowane w sytuacji kryzysowej. Mając świadomość powagi sytu- acji zarządzający zdecydowali się na zastosowanie metodyki oparte na cyklu PCDA. Takie podejście wymaga zdecydowanie więcej pracy, częstszych spotkań, szczegółowego raportowa- nia z dużą częstotliwością oraz zaangażowanie znacznych zasobów kadrowych. Jednak jest to cena, którą trzeba i należy zapłacić, za zwiększenie skuteczności podczas prowadzenia aktyw- ności w sytuacji kryzysowej. Zarządzający zgodnie z pętlą PDCA skoncentrowali się na: oce- nie zagrożenia, powołaniu zespołów kryzysowych, zbudowaniu strategicznego planu działania, stworzeniu planu operacyjnego, realizacji planu operacyjnego, kierowaniu i nadzorze nad wszystkimi działaniami, monitorowaniem i raportowaniem rozwoju sytuacji awaryjnej i reali- zacji zaplanowanych działań oraz dokonywaniu niezbędnych korekt. 4.1. Ocena zagrożenia Najważniejszą kwestią podczas podejmowanie decyzji w sytuacji kryzysowej jest ocena stanu zagrożenia. Podczas awarii wodnej w kopalni Polkowice-Sieroszowice w pierwszej kolejności dokonano pomiarów wydatków z jakimi następuje wzmożony dopływ wód do wyrobisk górni- czych. Ponieważ woda dostawała się do wyrobisk w wielu miejscach i to znajdujących się w znacznej od siebie odległości, wydatek był możliwy do oszacowania poprzez pomiar wysoko- ści lustra wody i znajomość objętości zalewanych wyrobisk górniczych, którym kopalnia dys- ponowała z wcześniej wykonanych pomiarów przez własne służby miernicze. Wydatek z jakim zalewane były wyrobiska górnicze stanowił różnicę dopływu i rzeczywistego wydatku systemu odwadniającego w rejonie awarii. Na tej podstawie sporządzono tak zwane mapy zalewania. Mapy te zawierały kluczowe dla funkcjonowania kopalni informacje, to jest prognozowane daty docierania lustra wody do strategicznych z punktu widzenia ruchu zakładu górniczego miejsc. Mapy sporządzano w układzie wariantowym w zależności od przyjętego scenariusza rozwoju dopływu oraz możliwości systemu odwadniającego. Należy zaznaczyć, że konse- kwencje wzmożonego dopływu wody wykraczają daleko poza zalany wodą obszar. Przykła- dem może być przewietrzanie wyrobisk. Jeśli niezbilansowany dopływ wody do wyrobisk gór- niczych utrzymałby się przez dłuższy czas na krytycznym poziomie, to nastąpić mogło zale- wanie najniższej zlokalizowanej części wiązki wyrobisk doprowadzających powietrze do od- działów wydobywczych położonych daleko poza strefą bezpośredniego zagrożenia. Wyprowadzić stąd można szerszy wniosek. Choć opisywany przypadek związany jest z awarią wodną, to równie dobrze może on odnosić się do wielu innych zdarzeń, których efektem będzie utrata drożności głównych wyrobisk kopalni. Czy będzie to zalanie wyrobisk wodą, czy też zatamowanie przekroju wyrobisk. Może to nastąpić przez opadające do wyrobiska pod wpły- wem grawitacji skały stropowe, dynamiczne przemieszczenie się urobionego materiału skalne- go pod wpływem tąpnięcia, wyrzutu, czy wreszcie zalanie wodą dopływającą z górotworu. W każdym takim przypadku, w efekcie końcowym następuje dysfunkcja wyrobiska. Jeśli głów- nym przeznaczeniem wyrobiska będzie przewietrzanie, negatywnym skutkiem będzie zaburze- nie w działaniu sieci wentylacyjnej - zalanie głównych dróg wentylacyjnych, np. prowadzą- cych prądy rejonowe. Dodatkowo pojawić się może wzrost zagrożeń aerologicznych, poprzez wzrost wilgotności, temperatury, zmiany składu chemicznego powietrza kopalnianego. Z tego punktu widzenia specyfika kopalni Polkowice-Sieroszowice, gdzie złoże soli kamiennej zalega nad złożem rudy miedzi oraz perspektywa budowy wyrobisk wentylacyjnych na poziomie sol- nym, stanowić może dobrą alternatywę przewietrzania w sytuacjach awaryjnych.