Materiały konferencyjne SEP 2022

Analizując rys. 5 możemy stwierdzić, że dla wszystkich badanych węgli granica G3 wyno- sząca 0,0300 (początek pożaru) wynosi około 200°C. Natomiast granicę G2 wynoszącą 0,0070 (nakazuje podjęcie prac profilaktycznych) badane węgle osiągają w przedziale temperatur od 100 do 150°C. Granicę G1 wynoszącą 0,0026 węgla osiągają w przedziale od 35 do 50°C. Eksploatacja pokładów węgla prowadzona jest z coraz większych głębokości a co za tym idzie przy wyższej temperaturze pierwotnej górotworu. Temperatury pierwotne górotworu po- wyżej 40°C są już codziennością w kopalniach węgla prowadzi to już przy uruchomieniu ścia- ny do wydzielania znacznych ilości tlenku węgla. Jak widać z rys.5 przebieg zmian wskaźnika Grahama przy zagrzewaniu dla wszystkich ba- danych węgli był podobny, a co za tym idzie temperatury wyznaczane przez granice wskaźnika Grahama dla wszystkich badanych węgli były podobne. Dlatego też zastosowanie kryteriów wskaźnika Grahama przy zagrzewaniu jest jak najbardziej uzasadnione. Posługiwanie się tymi kryteriami przy wychładzaniu prowadzi do błędnych wniosków. Wartości wskaźnika bardzo szybko maleją i osiągają próg G3 w przedziale temperatur 200-150°C, czyli wartość wskazuje już na sytuację normalną. WNIOSKI 1. Przeprowadzono analizę zmian temperatury wokół zagrzewającego i wychładzającego ogniska pożaru. Obliczono udziały procentowe węgla w reaktorze dla poszczególnych tem- peratur. Porównując udziały procentowe węgla dla tych samych temperatur w ognisku dla fazy zagrzewania i wychładzania zaobserwowano znaczne różnice rozkładu poszczegól- nych udziałów procentowych węgla. Dla wszystkich węgli średnia temperatura w fazie wy- chładzania była wyższa na każdym z czujników. 2. Przeprowadzono analizę zmian stężeń gazów podczas zagrzewania i wychładzania oraz określono dynamikę zmian stężeń gazów dla badanych węgli. Dla próbek węgla numer 1 i 5 najniższe przyrosty zmierzono dla etanu, propanu i dwutlenku węgla. Natomiast najwyższe dla etylenu, propylenu, wodoru, tlenku węgla. Dla próbek węgla numer 2, numer 1 i numer 4 najniższe przyrosty zanotowano dla etanu i propanu. Najwyższe dla etylenu, tlenku węgla i wodoru. Wyznaczono wartości tła, czyli stężenia gazów w temperaturze pierwotnej skał przy zagrzewaniu i wychładzaniu. Wytypowano etylen jako jeden z najbardziej charaktery- stycznych gazów, zwłaszcza do oceny wychładzania węgla. 3. Przeprowadzono analizę zmian wartości wskaźników pożarowych. Wskaźnik Grahama przy zagrzewaniu dla wszystkich badanych węgli jest podobny, dlatego też zastosowanie kryteriów wskaźnika Grahama przy zagrzewaniu jest jak najbardziej uzasadnione. Posługi- wanie się tymi kryteriami przy wychładzaniu prowadzi do błędnych wniosków. 4. Przyjęcie wspólnych kryteriów oceny zagrożenia pożarowego dla fazy zagrzewania i wy- chładzania jest niemożliwe. Dlatego też w celu dokładnego określenia temperatury w wy- chładzanym ognisku dla każdego węgla należy przeprowadzić badania modelowe i dobrać odpowiednie granice. LITERATURA [1] Adamus A. 2008: Przepisy regulujące monitorowanie gazów pożarowych w procesie samozapalenia węgla w Okręgu Ostrawsko-Karwińskim. Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w górnic- twie, nr 2, 4-7.