Materiały konferencyjne SEP 2022

10 Dla ściany x100 zostały wyodrębnione trzy fazy wyzwalania energii Benioffa. Pierwsza z nich – model przyspieszenia, natomiast dwie kolejne to model spowolnienia. Tab. 2. Parametry krzywej Benioffa dla ściany x100 Table 2. Parameters of Benioff strain curve for gc100 longwall Faza A B m R 2 I 21470 1728,83 0,57 0,99 II 45207 1.1 E-3 3,05 0,99 III 48717 5.97 E-6 3,83 0,98 Krzywa Benioffa dla ściany x100 ma zupełnie inny kształt niż w przypadku ściany gc100. Wyzwalanie sejsmiczności było bardziej intensywne, co można tłumaczyć niekorzystnymi warunkami naprężeniowymi dla eksploatacji pokładu 416 (zaliczony do II stopnia zagrożenia tąpaniami, gruby kompleks piaskowco-mułowcowy w stropie o dużej wytrzymałości na jedno- osiowe ściskanie). Otrzymana krzywa charakteryzuje się trzema fazami wyzwalania energii. Pierwsza z nich to przyspieszenie, gdzie współczynnik m wynosi 0,57. Rozpoczęcie eksploatacji spowodowało gwałtowne naruszenie równowagi statycznej w grubych warstwach skał stropowych o dużej wytrzymałości. W konsekwencji, rozpoczęcie ich pękania, prowadziło do przyspieszenia sejsmiczności. Po około 125 dniach eksploatacji, nastąpiło spowolnienie, ale tempo wyzwalania energii na początkowym etapie drugiej fazy nadal było wysokie. Współczynnik m dla drugiej fazy wynosi 3,05. Dopiero około 250 dnia eksploatacji nastąpiło wyraźne zmniejszenie sejsmiczności. Trzecia faza to również spowolnienie (m = 3,83), ale charakteryzujące się o wiele bardziej spokojnym przebiegiem niż w przypadku poprzedniej fazy. Ilość wstrząsów wysokoenergetycznych była bardzo duża w pierwszej połowie eksploatacji ściany x100, następnie sejsmiczność uległa znacznemu zmniejszeniu (po minięciu krawędzi po- kładu 414/1), a występujące wstrząsy, poza jednym wyjątkiem, były niskoenergetyczne. 4. WNIOSKI 1. Wpływ niekorzystnych warunków górniczo-geologicznych na sejsmiczność jest znaczący. Miejsce wystąpienia wstrząsu wysokoenergetycznego często znajduje się w okolicy istnieją- cych zaburzeń. 2. W pokładzie 416 na sejsmiczność miała wpływ krawędź pokładu 414/1. 3. W pokładzie 404/5 na sejsmiczność miały wpływ: krawędź pokładu 405/2, seria uskoków oraz struktura fałdowa. 4. Warunki naprężeniowe pokładu mają wpływ na kształt krzywej Benioffa. 5. Sumaryczna energia odkształceń Benioffa przed wystąpieniem wstrząsu wysoko- energetycznego w ścianie gc100 była w większości przypadków zbieżna. Otwiera to drogę do prognozy momentu wystąpienia dużego wstrząsu na podstawie ilości wygenerowanej przed nim energii. 6. Dla ściany gc100 zwiększony okres trwania pojedynczej fazy (w porównaniu do pozosta- łych) doprowadził do wstrząsu o energii znacznie przewyższającej inne zjawiska wysokoe- nergetyczne.