Materiały konferencyjne SEP 2022

regularne zaleganie pokładu 501, w pierwszej kolejności eksploatację w III przystropowej war- stwie pokładu 510, jako eksploatację odprężającą pozostałe warstwy pokładu 510 oraz pokład 501, ścianami z zawałem stropu na wysokość do 3,0m. Aktualny stan wybranych i prowadzo- nych ścian w pokładach zagrożonych tąpaniami przedstawiono na Rys. 1. W części południo- wej pola S, w pokładzie 510 wybrano ścianę 2b-S (eksploatację zakończono w roku 2016), częściowo wyeksploatowano ścianę 3b-S oraz udostępniono pole ściany XIVa-S w pokładzie 501 (nad zrobami ściany 2b-S). 4. ZAGROŻENIA NATURALNE ORAZ PROGNOZA KSZTAŁTOWANIA SIĘ STANU ZAGROŻENIA TĄPANIAMI I WSTRZĄSAMI W REJONIE ŚCIANY 3b-S Pokład 510 w polu S zaliczony został : – w obszarze, gdzie nie dokonano wcześniejszego odprężenia, do II-go stopnia zagrożenia tąpaniami, – do IV kategorii zagrożenia metanowego, – do III grupy samozapalności jako węgiel o średniej skłonności do samozapalenia, – do klasy „B” zagrożenia wybuchem pyłu węglowego; – do I stopnia zagrożenia wodnego. Eksploatacja pokładów 501 i 510 w polu S odbywa się w warunkach skrępowanych, wskutek współwystępowania zagrożenia tąpaniami oraz pożarowego i metanowego. Dla potrzeb opraco- wania „Kompleksowego Projektu Eksploatacji Pokładów Zagrożonych Tąpaniami w PGG S.A. Oddział KWK Murcki-Staszic na lata 2020 – 2023 [1] wykonana została przez rzeczoznawcę analityczna prognoza stanu zagrożenia tąpaniami i wstrząsami w okresie obowiązywania „Pro- jektu…” [3]. W zakresie dotyczącym parceli ściany 3b-S stwierdzono m.in , że: – prowadzeniu ściany 3b-S towarzyszyć będzie niskoenergetyczna aktywność sejsmiczna wyrażająca się występowaniem wstrząsów o ogniskach lokalizujących się w pokładzie 510 i o energiach sejsmicznych 1·10 5 J. Ze wzrostem ilości niskoenergetycznych wstrzą- sów należy się liczyć w wyznaczonych strefach koncentracji naprężeń. – wskutek oddziaływania frontu ściany 3b-S na potencjalnie wstrząsogenne warstwy pia- skowców zalegających nad pokładem 501, może dochodzić do okresowego uaktywnia- nia się tych utworów i w konsekwencji występowania wysokoenergetycznych wstrzą- sów o energiach generalnie 5·10 5 J; nie można jednak wykluczyć incydentalnych zda- rzeń o energiach rzędu 10 6 J. – z uwagi na aktualnie dużą odległość frontu ściany 3b-S od uskoku Jakub, która syste- matycznie będzie się zwiększać, można wykluczyć możliwość występowania procesów uaktywniania uskoku Jakub i występowania wysokoenergetycznych wstrząsów. – z uwagi na duże (>200 m) odległości między planowanymi liniami zakończenia biegu rozpatrywanych ścian a uskokiem Józef (pole „S” znajduje się w skrzydle zrzuconym tej dyslokacji), prawdopodobieństwo wystąpienia procesów uaktywniania się uskoku Józef i występowania wysokoenergetycznych wstrząsów (w tym incydentalnych zda- rzeń o energii sejsmicznej rzędu 10 7 J) jest bardzo małe. – wstrząs o energii sejsmicznej 3x10 8 J, który był wynikiem uaktywnienia się uskoku Sta- nisław nie tylko wywołał zmiany stanu naprężenia na jego powierzchni, lecz z dużym prawdopodobieństwem spowodował zmiany struktury (morfologii) powierzchni tej dys- lokacji. Z tej przyczyny w czasie dalszego biegu ściany 3b-S prawdopodobieństwo wystą-