Materiały konferencyjne SEP 2022

związanego z przemieszczaniem się ośrodka skalnego w kierunku wyrobiska, jest w praktyce pomijane, ponieważ przyjmuje się, że podatność obudowy musi umożliwić wystąpienie całości wymuszonych przemieszczeń górotworu. Istotnie odmienne podejście do projektowania obudowy wyrobisk podziemnych zawarte jest w wytycznych Nowej Austriackiej Metody Budowy Tuneli, zakładającej że przemieszcze- nia górotworu muszą zostać zatrzymane na możliwie jak najwcześniejszym etapie, uniemożli- wiając tym samym spękanie i rozluzowanie skał wokół wyrobiska. W związku z tym obudowa wyrobisk projektowana jest przede wszystkim z uwagi na ciśnienie deformacyjne, a jedną z podstawowych metod projektowania stanowi metoda sterowania konwergencją [18]. 3. PROJEKTOWANIE OBUDOWY POWŁOKOWEJ Z WYKORZYSTANIEM METODY STEROWANIA KONWERGENCJĄ 3.1. Założenia metody sterowania konwergencją Metoda sterowania konwergencją (CCM – Convergence Confinement Method ) jest metodą graficzną, wykorzystującą trzy krzywe [18; 20]: – krzywa reakcji masywu skalnego (GRC – Ground Reaction Curve ) – przedstawia za- leżność pomiędzy przemieszczeniem radialnym konturu wyrobiska a naprężeniem ra- dialnym jakie należy przyłożyć do konturu wyrobiska aby zapobiec dalszemu ruchowi, – krzywa charakterystyki obudowy (SCC – Support Characteristics Curve ) – przedstawia zależność pomiędzy przemieszczeniem radialnym obudowy a ciśnieniem deformacyj- nym działającym na obudowę, – krzywa przemieszczeń podłużnych (LDP – Longitudinal Displacement Profile ) – przed- stawia zależność pomiędzy przemieszczeniem radialnym konturu wyrobiska a odległo- ścią od czoła przodka. Obliczenia analityczne w metodzie sterowania konwergencją opierają się na rozwiązaniu nieważkiej tarczy z otworem, obciążonej od zewnątrz ciśnieniem pierwotnym. Do obliczeń przyjmuje się następujące założenia upraszczające: – kołowy kształt przekroju poprzecznego wyrobiska, – hydrostatyczny stan naprężeń pierwotnych, – jednorodność i izotropowość masywu skalnego. 3.2. Krzywa reakcji masywu skalnego GRC W celu wyznaczenia krzywej reakcji masywu skalnego GRC konieczna jest znajomość następujących parametrów związanych z lokalnymi uwarunkowaniami geologiczno-górniczymi: – kąt tarcia wewnętrznego górotworu ϕ , – spójność górotworu c , – moduł Younga górotworu E , – liczba Poissona górotworu ν , – naprężenie pierwotne p o , – promień wyrobiska r o . Zgodnie z kryterium Coulomba-Mohra wytrzymałość górotworu na jednoosiowe ściskanie można wyznaczyć na podstawie wzoru [6]: