Materiały konferencyjne SEP 2023

3 W spągu pokładu 507 znajdują się warstwy łupka ilastego, lokalnie zapiaszczonego, przecho- dzącego stopniowo w łupek piaszczysty, pod którym zalega pokład 510. Odległość między pokładami 507 i 510 zmieniała się w przedziale od 2,1 m do 8,6 m i generalnie zwiększała się w kierunku północnym [3]. W zakresie dokonanej eksploatacji pokładu 507 ścianą 310 zaprojektowano eksploatację war- stwy górnej pokładu 510 ścianą 514. Podobnie jak poprzednio eksploatacja ta została zaprojek- towana w odmianie poprzecznej z zawałem stropu, w kierunku z północnego-zachodu na połu- dniowy-wschód, między pochylniami III’w i IV’w. Wybieg ściany 514 wynosił 520 m, a jej długość i wysokość odpowiednio 185 m i 3 m. Miąższość pokładu 510 w analizowanym rejo- nie wahała się od 6,1 m do 8 m. Wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie R C węgla pokładu 510 wynosi około 19 MPa, co świadczy o jego skłonności do tąpań. Ściana 514 w warstwie górnej pokładu 510 została zaprojektowana w całości pod zrobami ściany 310 w pokładzie 507. W spągu pokładu 510 stwierdzono występowanie łupka piaszczystego, pod którym zalega piaskowiec. 3. MONITORING MIKROSEJSMOLOGICZNY I REJESTROWANA AKTYWNOŚĆ SEJSMICZNA Monitoring mikrosejsmologiczny był prowadzony w oparciu o system ARAMIS S. W skład sieci sejsmologicznej wchodziło 16 podziemnych stanowisk wyposażonych w sejsmometry SPI-70 oraz dodatkowe sondy geofonowe. Stanowiska sieci sejsmologicznej były zabudowane w podziemnych wyrobiskach górniczych. Lokalizacja ognisk wstrząsów odbywała się za po- mocą metody pierwszego wstąpienia fali podłużnej P. Energie wstrząsów wyznaczono za po- mocą metody numerycznego całkowania sejsmogramów, a w przypadku wstrząsów wysokoe- nergetycznych (E ≥ 1,0×10 5 J) energia była weryfikowana z Górnośląską Regionalną Siecią Sejsmologiczną Głównego Instytutu Górnictwa [4]. Charakterystykę aktywności sejsmicznej podczas eksploatacji pokładów 507 i 510 ścianami 310 i 514 przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Charakterystyka aktywności sejsmicznej podczas eksploatacji analizowanych pól ścianowych. Table 1. Characteristics of seismic activity during mining of the analyzed longwall panels. Ściana/pokład E2 E3 E4 E5 E6 Całkowita liczba wstrząsów Sumaryczna energia wstrząsów [J] 310/507 1352 330 121 5 2 1810 1,4×10 7 514/510 136 41 5 7 0 189 3,3×10 6 Podczas eksploatacji odprężającego pokładu 507 ścianą 310 wystąpiło w sumie 7 silnych wstrząsów górotworu o następujących energiach: 4×10 5 J i 2×10 5 J (w kwietniu 2017 r.), 6×10 5 J (w maju 2017 r.), 4×10 6 J (w lipcu 2017 r.), 3×10 5 J i 9×10 5 J (w sierpniu 2017 r.) oraz 1×10 6 J (we wrześniu 2017 r.). Silne wstrząsy występowały podczas całego biegu ściany 310. W trakcie eksploatacji warstwy górnej pokładu 510 ścianą 514 również wystąpiło 7 silnych wstrząsów, ale wszystkie były rzędu 10 5 J, tj. 2×10 5 J i 5×10 5 J (w lutym 2021 r.), 3×10 5 J, 5×10 5 J, 8×10 5 J i 3×10 5 J (w marcu 2021 r.) oraz 4×10 5 J (w kwietniu 2021 r.). Wstrząsy te wystąpiły wyłącznie w pierwszych miesiącach eksploatacji. Aktywność sejsmiczna podczas eksploatacji pokładów 507 i 510 została przedstawiona na rys. 1.