Materiały konferencyjne SEP 2023

4 Rys. 1. Aktywność sejsmiczna podczas eksploatacji pokładu 507 ścianą 310 (po lewej) [3] i pokładu 510 ścianą 514 (po prawej). Figure 1. Seismic activity during mining of 310 longwall panel in coal seam no. 507 (left) [3] and 514 longwall panel in coal seam no. 510 (right). 4. CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH PARAMETRÓW SEJSMOLOGICZNYCH Podstawowymi parametrami charakteryzującymi aktywność sejsmiczną w rejonie prowadzonej eksploatacji jest liczba wstrząsów oraz ich energia. Na podstawie tych parametrów określa się średnią energię wstrząsów. Uwzględniając postęp ściany, powierzchnię odsłoniętego stropu, masę oraz objętość wydobytego węgla można obliczyć odpowiednio sumę energii sejsmicznej na 5 m postępu, energię sejsmiczną wydzieloną na jednostkę powierzchni odsłoniętego stropu, intensywność sejsmiczną oraz zależność skumulowanej energii sejsmicznej od skumulowanej objętości wydobytego węgla. Jednym z parametrów stosowanych do ilościowej oceny zagrożenia tąpaniami metodą sejsmo- logiczną jest suma energii sejsmicznej wydzielanej w określonej jednostce czasu, postępu lub cyklu technologicznego. Zazwyczaj stosuje się sumę energii sejsmicznej wydzielonej na 5 m postępu ściany [5]. Ocenę stanu zagrożenia tąpaniami w ścianie zawałowej w oparciu o ten parametr przedstawiono w tabeli 2. Tabela 2. Stan zagrożenia tąpaniami w ścianie zawałowej w oparciu o sumę energii sejsmicznej wydzie- lonej na 5 m postępu [5]. Table 2. State of rockburst hazard in the longwall with caving based on the sum of seismic energy re- leased per 5 m of advance [5]. ∑ energii na 5 m postępu Stan zagrożenia tąpaniami ∑ ≤ 10 5 J a (wyrobisko niezagrożone) 1,0·10 5 J ≤ ∑ ˂ 10 6 J b (wyrobisko słabo zagrożone) 1,0·10 6 J ≤ ∑ ˂ 10 7 J c (wyrobisko średnio zagrożone) ∑ ≥ 10 7 J d (wyrobisko silnie zagrożone) Energię sejsmiczną wydzieloną na jednostkę powierzchni odsłoniętego stropu lub masę wydo- bytego węgla zazwyczaj oblicza się dla dłuższego okresu np. tygodnia, dekady, miesiąca. Przyjmuje się, że intensywność sejsmiczna do 10 J/t oznacza stan słabego zagrożenia tąpania-