Materiały konferencyjne SEP 2025

Słowo wstępne  Drodzy Uczestnicy i Sympatycy Szkoły Nasze trzydzieste czwarte spotkanie będzie się odbywać przy coraz silniejszej presji, jakiej poddawany jest węgiel uznany za jednego ze sprawców zmian klimatu, których przejawów coraz częściej doświadczamy. W roku 2023 świat odnotował kolejny wzrost emisji dwutlenku węgla będącej wynikiem działalności człowieka a nie inaczej było według raportu World Meteorological Organization w roku 2024. Transformacja energetycz- na i jej skutki zdominują pierwszy dzień naszego spotkania. Wiele wskazuje, że transformacja w wydaniu eu- ropejskim, jakim jest Zielony Ład będzie korygowana. Otwartym pytaniem pozostaje skala korekty. Transfor- macja energetyczna nie jest możliwa bez surowców krytycznych. Kobalt, lit, nikiel, grafit, metale ziem rzad- kich i inne mają kluczowe znaczenie dla zmiany produkcji i użytkowania energii. W scenariuszu zerowej emi- sji do roku 2050 zapotrzebowanie na czystą energię wzrośnie. Będzie to oznaczało wzrost zapotrzebowania na nikiel, kobalt i lit do 2040 roku o kilkaset procent. W przypadku tych surowców, w ich wydobyciu i przetwa- rzaniu dominują Chiny. Przykładowo: w przypadku grafitu Chiny odpowiadają za 74% wydobycia i 100% prze- twarzania. Istotna jest także dominacja Chin w obszarze metali ziem rzadkich. To jeden z przedmiotów wiel- kiego sporu między Stanami Zjednoczonymi a Chinami w ogłoszonej wojnie celnej. O surowcach krytycznych będziemy dyskutować w drugim dniu Szkoły. Tak jak zawsze, staramy się reagować na to co aktualne. To je- den z tych gorących tematów kształtujących dziś oblicze świata surowców mineralnych. Niemniej gorące tematy, też obecne w naszych dyskusjach i programie Szkoły, to kwestie środowiska i od kil- ku lat cyberbezpieczeństwa, oraz coraz silniej obecna… sztuczna inteligencja w tle. Dostrzegamy coraz czę- ściej jej obecność w naszym otoczeniu. Sztuczna inteligencja coraz częściej staje się nieodłącznym elemen- tem współczesnej medycyny, gdzie wdrażane są zaawansowane algorytmy wspierające lekarzy w diagnozo- waniu i leczeniu pacjentów. Rewolucjonizuje również górnictwo: umożliwia bardziej wydajne eksploracje, przenosi automatyzację na nowy poziom, radykalnie poprawia bezpieczeństwo pracy, coraz większą rolę od- grywa w planowaniu remontów i poprawia wydajność operacyjną. Jak kiedyś pisałem, sztuczna inteligencja będzie powoli obecna wszędzie. Przed…. dziesięcioma laty pięknie opisał to Pedro Domingos w książce ,,Naczelny Algorytm – jak jego odkrycie zmieni nasz świat” (2015, He- lion), dając przykład wykorzystania uczenia maszynowego od codziennego przebudzenia do zaśnięcia. W prologu do wspomnianej książki opisał to w ten sposób. „Twój budzik włącza radio o 7.00 rano. Puszcza piosenkę, której nie znasz, ale bardzo Ci się podoba. Dzięki Pandorze uczy się Twoich gustów muzycznych, jak Twój osobisty DJ. Ba, uczenie maszynowe mogło mieć udział przy tworzeniu piosenki. Jesz śniadanie i czytasz gazetę. Gazeta została wydrukowana kilka godzin temu za pomocą algorytmu uczącego… Tempe- ratura jest dokładnie taka, jaką lubisz, a wydatki ogrzewania znacznie spadły, odkąd masz nowy, uczący się termostat Nest. Jedziesz do pracy. Twój samochód na bieżąco dostosowuje wtrysk paliwa i recyrkulację spa- lin, żeby uzyskać najwydajniejsze spalanie. System przewidywania ruchu na drodze umożliwia skrócenie do- jazdu i optymalizuje czas. Przyjechałeś do pracy, o ile nie pracujesz zdalnie. Rozpoczynasz pracę. Otwierasz komputer przeglądasz pocztę, która jest już wstępnie posegregowana. Czytasz najważniejsze z nich. Pi- szesz. Twój edytor tekstu poprawia za Ciebie gramatykę i ortografię. W trakcie pracy idziesz na przerwie na lunch. Dostajesz podpowiedź, ile kalorii miał Twój posiłek. Kończysz pracę wsiadasz do samochodu na par- kingu, który jest ciągle monitorowany. Robisz zakupy w sklepie, gdzie wszystkie towary zostały ułożone za pomocą uczących się algorytmów i wreszcie docierasz do domu”. Może jednak skrócę te męki czytania o obecności sztucznej inteligencji, które przedstawił Pedro Domingos. „Kto dużo czyta ten żyje podwójnie” pi- sał Umberto Eco autor prześwietnej książki pt.: „Imię róży”, a my czytamy coraz więcej, o czym mówią do-