Materiały konferencyjne SEP 2025

2 dowy kotwowej” [16]. Klasyfikację skał stropowych (od I klasy (najgorszej) do V klasy (naj- lepszej)) oparto na takich parametrach, jak: − uławicenie stropu (podzielność w kierunku pionowym), − zagęszczenie zmineralizowanych szczelin w stropie wyrobisk, − stopień zuskokowania, − średni zrzut uskoków, − wytrzymałość na rozciąganie pakietu skał stropowych. Po wyznaczeniu klasy stropu dobiera się obudowę kotwową na podstawie „Wytycznych dobo- ru, wykonywania i kontroli obudowy wyrobisk w zakładach górniczych KGHM Polska Miedź S.A.” [17]. Stropy wyrobisk korytarzowych zabezpiecza się kotwami o długości co najmniej 1,6 m. Odległość między kotwami (siatkę kotwienia) dobiera się w zależności od klasy stropu i szerokości wyrobiska pod stropem. Oprócz stropów zabezpiecza się również ociosy wyrobisk korytarzowych kotwami o długości co najmniej 1,6 m. Rozstaw kotew w ociosach wynosi 1,5 x 1,5 m, z usytuowaniem dolnego rzędu kotew w odległości około 1,8 m od spągu wyrobiska. Zabezpieczenie ociosów stosuje się w przypadku, gdy: − wysokość wyrobiska jest większa od 4,5 m (bez względu na kąt odchylenia ociosów), − wysokość wyrobiska nie przekracza 4,5 m i nie ma możliwości odchylenia ociosów na zewnątrz o kąt około 10°. Prowadzone obserwacje dołowe w kopalniach podziemnych wskazują, że w warunkach wystę- powania w górotworze wzmożonych naprężeń pierwotnych istnieje ścisły związek między kie- runkiem drążenia wyrobiska korytarzowego i kierunkami działania naprężeń poziomych, a sta- tecznością wyrobiska (rys. 1). Najkorzystniejsza sytuacja jest wtedy, gdy kierunek działania największej składowej wzmożonych naprężeń poziomych jest równoległy do dłuższej osi sy- metrii wyrobiska korytarzowego. Wówczas w wyrobisku nie dochodzi do utraty stateczności na skutek działania naprężeń poziomych (rys. 1a). W przypadku prowadzenia wyrobisk pod kątem do kierunku największej składowej naprężenia poziomego może następować zniszczenie stropu i wypiętrzenie spągu przy lewym lub prawym ociosie (rys. 1b, 1c). Gdy kierunek naj- większej składowej jest prostopadły do kierunku drążenia wyrobiska, wówczas występuje naj- bardziej niekorzystna sytuacja utraty stateczności (rys. 1d). Na środku wyrobiska dochodzi do zawału stropu i wypiętrzenia spągu [10]. Rys. 1. Wpływ kierunku naprężeń poziomych na stateczność wyrobisk górniczych [3, 4] Figure 1. Influence of horizontal stress on heading stability [3, 4]