Biuletyn SEP 2022 - styczeń

XXX SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ 16 SEP 2021 Drugie życie szybów górniczych Podczas jubileuszowej, XXX Szkoły Eksploatacji Podziemnej nie mogło zabraknąć sesji poruszającej tematyki szybów górniczych, jednak w tym roku skupiono się na ich drugim życiu, szczególnie w kontekście turystycznym. Sesję „Drugie życie szybów górniczych” poprowadzili profesorowie Piotr Czaja i Tomasz Rokita z AGH. Szyby i zabudowane w nich górnicze wyciągi szybowe (GWSZ) są jednym z najważniejszych obiektów w kopalniach. Podstawowy- mi funkcjami realizowanymi przez wyrobiska pionowe – szyby są: transport materiałów, urządzeń, urobku i ludzi oraz wentylacja. Bez- pieczeństwo pracy górniczych wyciągów szybowych zależy od sta- nu technicznego poszczególnych jego elementów: szybu, maszyny wyciągowej, urządzeń przyszybowych, lin nośnych, naczyń wycią- gowych, wieży szybowej, kół linowych i sygnalizacji. Poziom bezpie- czeństwa eksploatowanych urządzeń jest taki, jak poziom techniki oraz wymagania przepisów w okresie, w którym były wykonane lub zmodernizowane. W wielu przypadkach urządzenia eksploatowane w górniczych wyciągach szybowych już dawno uległy dekapitalizacji. Z uwagi na zwiększenie obciążenia eksploatacyjnego wyciągów szy- bowych podyktowane zwiększeniem różnego rodzaju prac w kopalni oraz dynamicznym rozwojem np. ruchu turystycznego w kopalniach zabytkowych, jak i zmianą przepisów górniczych zaistniała koniecz- ność modernistycznych rozwiązań w zakresie układów transportu w wyrobiskach pionowych. Obecny postęp technologiczny, powszechne stosowanie elektro- niki, nowe podejście do projektowania, pozwala na wdrożenie now- szych i bardziej niezawodnych w eksploatacji rozwiązań technolo- gicznych w układach transportu szybowego. Prowadzona w wielu miejscach na świecie działalność turystyczna w obiektach przemysłu górniczego wymaga posiadania bardzo wyra- finowanych i unikatowych kompetencji pozwalających na skuteczną adaptację wyrobisk szybowych na ten rodzaj działalności. W Polsce nazywanej „krajem górniczym” ruch turystyczny prowadzono od dziesiątków lat w starych kopalniach soli (Bochnia i Wieliczka), a póź- niej także w byłych kopalniach rud srebra, cynku i ołowiu. W najnow- szej historii bardzo szybko rozwija się też ruch turystyczny nie tylko w starych kopalniach złota i srebra, ale także w kopalniach węgla ka- miennego. W ramach sesji omówione zostały: • Zagadnienia dotyczące historycznych szybów KS Wieliczka, • Preizolowany system tworzywowy do transportu chłodu w aplikacjach strategicznych, • Innowacyjne rozwiązania techniczne wdrażane przez MWM Elektro, • Budowa pompowni głębinowej Roździeński dla Spółki Re- strukturyzacji Kopalń SA, • Nowoczesne metody inwentaryzacji szybów górniczych, • Szyby kopalniane jako magazyny energii, • Nowe rozwiązania materiałowe dla wyposażenia szybów gór- niczych. W kolejnej edycji Szkoły odbędzie się sesja „Górnicze instalacje technologiczne i przeciwpożarowe stosowane w budownictwie szybowym” . W ramach sesji przedstawione zostaną nowoczesne rozwiązania układów do transportu mediów technologicznych oraz wody p.poż. do wyrobisk podziemnych. Omówione zostaną także no- woczesne sposoby zabezpieczeń antykorozyjnych oraz technologie przyspieszające postępyw zabudowanie wszelkich rurociągów. Coraz większa głębokość eksploatacji wymusza stosowanie adekwatnych rozwiązań umożliwiających pracę przy wysokich ciśnieniach. Biorąc pod uwagę szeroko stosowaną automatykę oraz wysokie wymagania materiałowe, technologie stosowane w prefabrykacji wyposażenia szybów górniczych rozwinęły się znacząco. TEKST: PAWEŁ KAMIŃSKI FOTO: GRZEGORZ ŁYKO