Biuletyn SEP 2022 - styczeń

SZKOŁA EKSPLOATACJI PODZIEMNEJ 2022 SEP 2022 3 Górnictwo jest w dalszym ciągu kluczem do utrzymania globalne- go tempa rozwoju gospodarczego, jest branżą której działanie wy- wołuje dramatyczne skutki dla środowiska i ludzi, pozostając przede wszystkim pod presją działań dotyczących skutków zmiany klimatu i rosnącej skali emisji dwutlenku węgla. Im bardziej ambitne cele klimatyczne przyjmuje Świat, tym większa skala zapotrzebowania na metale, które są istotnym elementem tych działań. Według wspo- mnianego Raportu OECD prognozowany wzrost zużycia surowców wymusi zdecydowane działania w obszarze zrównoważonego roz- woju. W tym miejscu chciałbym przypomnieć niezwykłą postać Pro- fesora Walerego Goetla - Rektora trudnych czasów, jak o nim pisał Zbigniew Wójcik w książce „Walery Goetel. Rektor Trudnych czasów Akademii Górniczo – Hutniczej (Wydawnictwa AGH, Kraków, 2009). W roku 2022 mija 50 lat od śmierci tej niezwykłej osobowości w dzie- jach AGH. Prof. Walery Goetel – twórca sozologii – nauki, o której pisał jako o nauce o ochronie przyrody i trwałości użytkowania jej zasobów. Opublikowane w 1966 i 1972 artykuły, które dotyczyły ochrony za- sobów przyrody i zabezpieczenia trwałości ich użytkowania można wprost odnieść do działań, jakie zostały podjęte na szczeblu świa- towym (w 1969 r. – Raport Sekretarza Generalnego ONZ U Thanta: Człowiek i Środowisko oraz w 1987 r. – opublikowany raport pod kierunkiem byłej premier Norwegii Gro Harlem Brundtland zatytu- łowany Our Common future - „Nasza wspólna przyszłość”). Wierzę, że sesja poświęcona problematyce środowiska, której będzie towa- rzyszyła słynna maksyma prof. Walerego Goetla „Co przemysł zepsu- je – technika musi naprawić, a czemu przemysł zagraża – technika musi obronić”, spotka się z dużym zainteresowaniem, bo jako polskie górnictwo możemy się pochwalić wieloma inicjatywami, które są jej praktyczną realizacją. Przyjęcie określonych sposobów raportowania poprawy stanu w każdym z trzech obszarów budujących ideę zrównoważonego rozwoju: obszar środowiska, obszar społeczny i ekonomiczny jest potrzebą chwili. Katastrofa zbiornika odpadów przeróbczych Bru- madinho w Brazylii, w której zginęło 260 osób wymusiła powstanie coraz powszechniej przyjmowanego na świecie standardu rapor- towania, jakim jest Globalny Standard w Zakresie Zarządzania Od- padami (Global Industry Standard on Tailings Management), który uzyskał wsparcie Międzynarodowej Rady Górnictwa i Metali (ICRM). Globalny standard przemysłowy dotyczący zarządzania odpadami ma na celu osiągnięcie ostatecznego celu, czyli zero szkód dla ludzi i środowiska. Nawiązuje on też wprost do innego ważnego dla zrów- noważonego górnictwa dokumentu jakim jest Towards Sustainable Mining sposób raportowania postępówwdrażania idei zrównoważo- nego górnictwa opracowany w Kanadzie i przyjęty w kilku krajach. Wzbudza on duże zainteresowanie w kolejnych krajach i miejmy na- dzieję, że spotka się też z próbami wdrożenia w polskim górnictwie. Wyścig po surowce mineralne trwa. Wbrew pozorom walka ze zmianami klimatu jeszcze bardziej pokazuje niezbędność istnienia górnictwa. W wyścigu po surowce mineralne uczestniczy również polskie górnictwo, przedzierając się przez problemy transformacji zielonej i cyfrowej, której doświadcza cała światowa gospodarka. Transformacja cyfrowa zmienia obraz górnictwa, czyni je bardziej zrównoważonym, zmniejszając skale zagrożeń środowiskowych. Cy- fryzacja górnictwa rozumiana jako wykorzystanie cyfrowych urzą- dzeń i systemów baz danych poprawiających wyniki działalności produkcyjnej, bezpieczeństwa pracy i bezpieczeństwa środowisko- wego. Obejmuje ona wdrażanie sprzętu i narzędzi cyfrowych, roz- mieszczenie i monitorowanie procesów z użyciem czujników na tym tle warto wspomnieć o raporcie Ernst and Young (Mining & Metals – Our latest Thinking) brak wykształconej kadry to jedno z najwięk- szych zagrożeń dla transformacji cyfrowej górnictwa. Cyfrowa zielo- na kopalnia wymaga nowych umiejętności: wiedzy o gromadzonych danych i różnych zaawansowanych sposobach ich analizy, realizacji modelowania predykcyjnego, wiedzy w zakresie projektowania i wy- korzystywania nowoczesnych urządzeń i systemów mechatronicz- nych. Coraz głębsze kopalnie to rosnąca skala automatyzacji i wła- śnie mechatroniki. Do tej problematyki będą nawiązywały sesje po- święcone analityce danych jako działaniu, które może w zasadniczy sposób wpłynąć na poprawę efektywności procesów produkcyjnych oraz sesja „Cyberbezpieczeństwo w podziemnych zakładach górni- czych”, organizowana przy współpracy z Głównym Instytutem Gór- nictwa oraz wsparciu IBM Polska Sp. z o.o. i ABB Sp. z o.o. Jako hołdujący znanemu powiedzeniu „Kto czyta - żyje podwójnie” Umberto Eco (postać niezwykła, powszechnie znany jako autor świa- towego bestsellera „Imię Róży”) – sięgnąłem po jedną z najstarszych książek w mojej przepastnej bibliotece – dzieło Herberta Georga Wellsa „Wizye przyszłości, czyli o wpływie rozwoju wiedzy i mecha- niki na życie i myśl ludzką” (wydana w 1901 r. w Anglii pt. „Antici- pations”), którą jak napisano w stopce redakcyjnej spolszczył Jan Kleczyński, a wydał słynny Gebethner i Wolff w swojej warszawskiej oficynie w 1904 roku. Wszystkich, którzy kochają samochody i jest to ich jedyny często środek lokomocji, zadziwi prognoza przyszłości samochodu przedstawiona we wspomnianym dziele sprzed 120 laty. ,,Równocześnie z samochodami do przewożenia towarów, wielkiego znaczenia nabiorą samochody prywatne. Powozy te połączą przy- jemność niezależności indywidualnej z drobnemi wygodami, jakie teraz daje podróż pierwszą klasą w najlepszych pociągach. Jeszcze na długo przedtem, zanim nowy sposób lokomocyj dosięgnie takiego rozwoju, o którym będziemy mówili później, samochody będą mogły przebywać więcej niż 500 kilometrów dziennie. Podróżny przez całą drogę będzie mógł zatrzymać się, kiedy mu się podoba, obiadować, gdzie i kiedy zechce, będzie się śpieszył w razie potrzeby, będzie spał w drodze lub też czuwał dowoli, a jeżeli mu przyjdzie fantazya zerwać kilka kwiatów przy gościńcu, lub też zatrzymać się w jakiej gospodzie, to poprosi po prostu palacza, aby poczekał”. Nieprzypad- kowo cytuję ten fragment książki, która zbulwersowała ówczesny świat swoimi prognozami. Dotyczy ona w kilku swoich fragmentach prognoz surowcowych i perspektywwykorzystania „materiałówwy- buchowych” w gospodarce, czyli gazu i nafty jak je nazywa Herbert Georg Wells, przewidując ich rosnąca rolę. O prognozach surowcowych i nie tylko będziemy mieli okazję do- wiedzieć się w trakcie wydarzenia po raz pierwszy towarzyszącego Szkole a mianowicie International Raw Materials Forum będącego rozszerzoną kontynuacją dotychczas organizowanego International Mining Forum. Surowce mineralne mają fundamentalne znaczenie dla przyszłości wielu sektorów gospodarki, w tym tych związanych z szeroko rozumianą transformacją energetyki. To proces jeden z najtrudniejszych do realizacji w polskiej gospodarce w najbliższych latach. Unia Europejska poszukuje coraz bardziej odpowiedzialnych i zrównoważonych strategii pozyskiwania surowców. Jako organiza- torzy Szkoły chcemy stawić czoła tymwyzwaniom, obok tego najbliż- szego, jakim jest niewątpliwie nasze spotkanie w dniach 21-23 lutego 2022 roku. Wierzę w naszych wspaniałych Uczestników i liczę na ko- lejne ciekawe spotkanie. W Nowym Roku 2022 życzę Wam i Waszym Najbliższym zdrowia i jeszcze raz zdrowia, wszystkiego co najlepsze, co budzi radość i uśmiech, co kryje się w słowie szczęście.