Szkoła Eksploatacji Podziemnej

Przewidywanie kierunków zmian zapotrzebowania gospodarki światowej oraz poszczególnych krajów na surowce mineralne dokonywane jest często na podstawie obserwacji globalnych zmian tzw. mega-trendów. Uwzględniają one tendencje występujące w całej gospodarce np.  wzrost populacji i poziomu jej życia (produkt krajowy brutto), zmiany klimatu i jego konsekwencje. Ponadto określając kierunki zmian w zużyciu surowców powinno wziąć się pod uwagę rozwój nowych technologii (np. w obszarze ICT) w wyniku, których możliwe będzie m.in. zwiększanie efektywności procesów technologicznych eksploatacji i przetwórstwa surowców, rozwój recyklingu i substytucji oraz nowe kierunki w polityce gospodarczej (dekarbonizacja, gospodarka o obiegu zamkniętym).  W najnowszym dokumencie Banku Światowego[1] (06.2017) a także w wielu raportach UE potwierdzono wyraźnie zwiększające się zapotrzebowanie na surowce mineralne. Jednym z powodów jest rozbudowa infrastruktury dla technologii niskoemisyjnych (panele fotowoltaiczne, baterie, wiatraki). Jest to o tyle istotne, że w latach 1971-2011 popyt na niektóre metale już istotnie wzrósł, np. na gal o 1800%, tellur o 900%, lit o 800%, a kobalt o 400%. Bieżące analizy i propozycje zahamowania  wzrostu  temperatury na kuli ziemskiej poprzez szybsze wdrożenie rozwiązań gospodarki niskoemisyjnej mogą spowodować kolejny wzrost zapotrzebowania na te metale i zarazem problemy w ich dostawach. Uwzględniając prognozy globalnego wzrostu populacji i rozwoju gospodarczego United Nations’ Environment Program’s International Resource Panel podał, że można się spodziewać, iż w 2050 r. świat będzie zużywał m.in. ok. 140 Gt surowców (prawie 2, 5 razy więcej niż obecnie, średnio w UE 16 ton/mieszkańca/rok). Przy takim prognozowanym wzroście zużycia surowców, brak ich podaży będzie powodem wielu problemów w  gospodarce, utraty jej konkurencyjności i jedną z barier w jej rozwoju. W związku z tym problem dostępu do surowców jest w centrum uwagi Unii Europejskiej, jak i wielu krajów na świecie (Chiny, Japonia, USA). Przygotowywany obecnie w naszym kraju program Polityki Surowcowej podejmuje także temat zapotrzebowania gospodarki krajowej na surowce mineralne. Istotne jest, aby określać  to zapotrzebowanie nie tylko bazując na imporcie, czy zużyciu pozornym surowców, ale określić i uwzględniać wielkość ich zużycia w wyrobach i półwyrobach. Ponadto, przewidując rzeczywiste zapotrzebowanie na surowce powinno się brać po uwagę planowane i realizowane globalne programy (klimatyczne, rozwojowe). W przypadku Polski, polityka surowcowa powinna znaleźć odbicie w zaplanowanych kierunkach rozwoju polskiej gospodarki (np. elektro-mobilność), która będzie wymagać wielu dodatkowych nakładów na produkcje e-samochodów, tworzenie niezbędnej infrastruktury oraz  dostępu do odpowiednich surowców. Zapotrzebowanie na surowce stawia nowe wyzwania przed rządami wielu państw, jak i przed przedsiębiorstwami sektora wydobywczego (efektywne i bezpieczne technologie).