Szkoła Eksploatacji Podziemnej

Eksploatacji węgla towarzyszy występowanie licznych zagrożeń naturalnych - zagrożeń wynikających z własności górotworu i eksploatowanej kopaliny. Zaliczamy do nich m.in. zagrożenie metanowe. Zagrożenie to powoduje, że praca w górnictwie jest bardzo niebezpieczna - zdarzało się, że było ono przyczyną katastrof górniczych. Metan, najprostszy węglowodór nasycony z grupy parafin, towarzyszy większości złóż węgla. Pod pojęciem zagrożenia metanowego rozumie się występowanie nadmiernych zawartości tego gazu w wyrobiskach górniczych, co stanowi źródło poważnego zagrożenia bezpieczeństwa załogi górniczej, a także ciągłości ruchu kopalni. Metan nie jest trujący dla człowieka, ale przy dużych koncentracjach w powietrzu kopalnianym wypierając tlen powoduje powstawanie „atmosfery niezdatnej do oddychania”. Mieszanina powietrza z metanem w zależności od jego stężenia ma własności palne lub wybuchowe. W Polskiej Grupie Górniczej sp. z o.o. tylko KWK Piast-Ziemowit (Ruch Piast i Ruch Ziemowit) prowadząca eksploatację w części wschodniej Górnośląskiego Zagłębia Węglowego jest kopalnią niemetanową. W 2015 roku z pokładów metanowych pochodziło 66,4% węgla wydobywanego w kopalniach byłej Kompanii Węglowej S.A., przy czym 26% to wydobycie węgla z pokładów zaliczonych do najwyższej, IV kategorii zagrożenia metanowego. Prowadzenie eksploatacji węgla w kopalniach metanowych wymaga stosowania odpowiedniej profilaktyki zagrożenia metanowego. Rozpoczyna się ona już na etapie projektowania robót górniczych i trwa do czasu likwidacji rejonu. Coraz częściej same metody wentylacyjne są niewystarczające dla niedopuszczenia do powstawania w wyrobiskach górniczych niebezpiecznych nagromadzeń tego gazu. Najbardziej skuteczną, ale i bardzo kosztowną metodą obniżenia zagrożenia metanowego jest odmetanowanie górotworu. Koszty ponoszone na profilaktykę i zwalczanie zagrożenia metanowego obciążają koszty wydobycia węgla. Dlatego też wydajność odmetanowania w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. dopasowywana jest do skali zagrożenia metanowego i utrzymywana na poziomie, który pozwala zapewnić bezpieczeństwo zatrudnionej załodze oraz osiągnąć założoną wielkość produkcji. W artykule przedstawiono analizę kosztów profilaktyki metanowej dla kopalń o różnej metanowości bezwzględnej i jej wpływie na poziom tych kosztów. Metan, gaz występujący w pokładach węgla to jednocześnie paliwo i ujęcie go na powierzchnię systemami odmetanowania stwarza możliwość jego gospodarczego wykorzystania. Jest to źródło dodatkowych korzyści ekonomicznych i sposób częściowego rekompensowania kosztów profilaktyki metanowej.