Szkoła Eksploatacji Podziemnej

Nowe wytyczne OECD dla sektora wydobywczego

Zaprezentowane przez Ministerstwo Rozwoju nowe wytyczne OECD dla sektora wydobywczego mają wyznaczać najlepsze praktyki dla przedsiębiorstw w zakresie angażowania interesariuszy oraz komunikacji i dialogu społecznego. Jednym z najistotniejszych zaleceń jest włączenie tych działań w kluczowe systemy decyzyjne i procesy zarządzania ryzykiem firm wydobywczych. Nadanie priorytetu temu obszarowi stawia nowe wyzwania i obowiązki przed kadrą zarządzającą.

Polska wersja „Wytycznych OECD dotycząca należytej staranności w zakresie angażowania interesariuszy w sektorze wydobywczym” została zaprezentowana na konferencji Ministerstwa Rozwoju na początku października br. Jest ona dedykowana, zgodnie z definicją OECD, wszystkim firmom zajmującym się poszukiwaniem, wydobyciem, przetwarzaniem i magazynowaniem ropy naftowej, gazu ziemnego oraz surowców, takich jak m.in. węgiel czy miedź. Za interesariuszy w tych procesach należy rozumieć zarówno społeczności lokalne, rolników, pracowników, władze, NGO’s oraz inne firmy działające na danym obszarze, partnerów biznesowych czy też media. Są to więc podmioty z którymi firma powinna się komunikować i angażować w swoje działania w celu identyfikacji i niwelowania negatywnego wpływu na otoczenie, ale także budowanie szeroko pojętego dobrego sąsiedztwa.

Nowe wyzwania dla kadry zarządzającej

Wytyczne OECD wskazują rolę dialogu i angażowania interesariuszy, jako ważnego elementu zarządzania przedsiębiorstwami wydobywczymi. Umiejscawiają one, te dotychczas dedykowane departamentom komunikacji i CSR, działania w obszarze kluczowych systemów decyzyjnych i procesów zarządzania ryzykiem przedsiębiorstw. Przenoszą tym samym odpowiedzialność za ich implementację na poziom zarządczy firm.

Zmiana stawia nowe wyzwania przed kadrą kierowniczą, która powinna uwzględnić możliwość włączenia kluczowych interesariuszy w procesy komunikacyjne, ale również dialogowe i decyzyjne w regularnej działalności przedsiębiorstwa. Takie podejście jest szczególnie istotne w kontekście lokowania nowych inwestycji w kopalnie tradycyjne i odkrywkowe. Inwestycje tego typu powodują obecnie wiele obaw społecznych a w przypadku braku ich zaadresowania także ostry sprzeciw mieszkańców czy lokalnych władz. Jak wskazują autorzy wytycznych angażowanie interesariuszy jest pożądanym działaniem firmy nie tylko podczas budowy i funkcjonowania instalacji wydobywczej na danym terenie, ale nawet już po zakończeniu eksploatacji, kiedy możliwe jest negatywne oddziaływanie firmy na poziomie lokalnym a nawet regionalnym.
Zgodnie z zaleceniami zarządy firm mają obowiązek zapewnić, że zaangażowanie interesariuszy zajmuje strategiczne miejsce i zostało przyjęte na wszystkich szczeblach organizacji. Natomiast pracownicy operacyjni, którzy odpowiadają za bieżące kontakty z interesariuszami w terenie, mają za zadanie planowanie, prowadzanie i monitorowanie realizacji działań skierowanych do interesariuszy. Działania te powinny być proaktywne realizowane na bieżąco.

Strategiczne pozycjonowanie angażowania interesariuszy

Stworzone przez OECD na bazie międzynarodowych doświadczeń zalecenia mają zapobiegać negatywnym społecznie skutkom działalności wydobywczej a także zwiększać potencjalne korzyści „z sąsiedztwa” dla lokalnych społeczności oraz samych firm. W celu ich osiągnięcia eksperci OECD wskazują cztery główne obszary w ramach przedsiębiorstwa:

• Tworzenie i implementowanie polityk angażowania interesariuszy w korporacyjne procedury i długoterminowe procesy zarządcze. Dotyczy to również potrzeby tworzenia reguł związanych z wykrywaniem oraz niwelowaniem wszelkiego rodzaju niepożądanych zachowań pracowników i podwykonawców na poziomie operacyjnym takich jak: manipulacja, zastraszanie czy przekupstwo i ustalenia procedur naprawczych dla takich działań.
• Rzeczywiste włączanie działań interesariuszy w regularną działalność przedsiębiorstwa, w tym procesy analizy ryzyk. Pozwala to na początkowym etapie identyfikować kluczowe ryzyka dla działania firmy, a także zapewnić zgodność z realiami funkcjonowania w lokalnym otoczeniu. Działania takie obejmować mogą delegowanie pełnomocnika kadry zarządzającej odpowiedzialnego za koordynacje współpracy z interesariuszami; włączenia interesariuszy w centralne analizy ryzyka i ramy monitorowania.
• Wpisanie angażowania interesariuszy - jako obligatoryjnego wymogu - w procesach planowania i realizacji projektów inwestycyjnych albo strategicznych zmian w firmie, które mogą mieć wpływ na interesariuszy.
• Ustanowienie sprawnych kanałów komunikacji z interesariuszami zapewniających bezpośredni dostęp kierownictwa przedsiębiorstw do rzeczywistych opinii i uwag interesariuszy lub personelu naziemnego będącego w operacyjnym kontakcie z np. mieszkańcami podczas podejmowania decyzji inwestycyjnych czy projektowych.

Podsumowanie i rekomendacje

W Polsce odnotowuje się w wielu przypadkach brak akceptacji wśród lokalnych społeczności dla inwestycji i działalności przedsiębiorstw z sektora wydobywczego, energetycznego i przesyłowego. Stanowi to już istotny problem społeczny oraz ryzyko biznesowe. W wielu przypadkach skutkiem są protesty mieszkańców, którzy próbują wywalczyć swoje prawa blokując drogi, pikietując przed urzędami czy podejmując działania prawne przeciwko firmom. Jak pokazują analizy takich przypadków brak akceptacji interesariuszy dla działalności firm wynika często z pomijania roli komunikacji i dialogu społecznego, albo jego zbyt operacyjnego traktowania.
Implementacja wskazanych przez OECD zaleceń dot. zwiększenia priorytetu tego typu działań może znacząco usprawnić współpracę firm z interesariuszami. Uzyskanie społecznego przyzwolenia dla prowadzenia działalności ułatwi bieżące i przyszłe funkcjonowanie firm począwszy od możliwości wczesnej identyfikacji ryzyk i ich odpowiedniego zaadresowania, poprzez usprawnienie m.in. pozyskiwania wymaganych zezwoleń, aż po zabezpieczenie reputacji firmy w jej otoczeniu biznesowym, regulacyjnym czy społecznym.