Diamentowy Partner SEP 2025

Program

Program 34. SEP

Czytaj
Program 34. SEP

biuletyn

Biuletyn 34. SEP – luty 2025

Czytaj
Biuletyn 34. SEP – luty 2025
Partnerzy i sponsorzy:
Efekty współpracy z Ivision.pl
Partnerzy medialni

Możliwe geochemiczne przyczyny naprężeń tektonicznych skutkujących zagrożeniami sejsmiczno-wodnymi w górnictwie na przykładzie układów anhydrytowo-polihalitowych

Data: Poniedziałek 24.02.2025

Sesja: Eksploatacja w warunkach zagrożenia sejsmicznego i tąpaniami

Godzina/Sala: 17:00 - 17:20 - B


Tytuł: Możliwe geochemiczne przyczyny naprężeń tektonicznych skutkujących zagrożeniami sejsmiczno-wodnymi w górnictwie na przykładzie układów anhydrytowo-polihalitowych

Title: Possible geochemical factors of tectonic stress resulting in seismic-water hazards in mining: an example of anhydrite-polyhalite systems.

Autorzy: Mariusz Orion Jędrysek - Uniwersytet Wrocławski

Streszczenie:

Tradycyjne analizy tektoniczne przewidywania zdarzeń sejsmicznych i wynikających z nich, czasem nagłych i b. znaczących, zagrożeń wodnych zwykle kładą nacisk na siły zewnętrzne i relaksację naprężeń wywołaną wydobyciem. Rzadko pojawiają się pytania o pierwotne pochodzenie takich sił. Potencjalna kumulacja naprężeń, wynikająca z wewnętrznych zmian geochemiczno-mineralogicznych jako czynników wielkoskalowej kompresji/naprężenia/tensji i ruchu mas, jest często zaniedbywana. Nowatorskie i uniwersalne podejście dotyczy tutaj roli geochemicznej kontroli zmian objętościowo-temperaturowych w połączeniu z post-sedymentacyjną transformacją anhydrytu w polihalit (uwodniony minerał siarczanowy o dużym znaczeniu gospodarczym ze względu na zawartość potasu, magnezu i siarki o kluczowym znaczeniu dla współczesnego rolnictwa i przemysłu). Taka transformacja: a) zwiększa objętość komórek elementarnych od około 340%, b) jest egzotermiczna, c) podnosi ciśnienie, d) tworzy epi/syn/genetyczne elewacje e) implikuje deformacje: ściskanie wewnątrz i rozciąganie na zewnątrz, f) powoduje kumulację naprężeń z potencjalną ich relaksacją podczas wydobycia.
Tego typu transformacje mogą mieć krytyczne wpływ na współczesny reżim tektoniczny w zakresie form (np. ugięcia, uskoki, fleksury, kawerny…) jak i kumulacji/relaksacji naprężeń, c z dużym stopniu wynika z przebiegu tworzenia się złóż. Powyższe powinno mieć swoje odzwierciedlenie w dokumentacjach geologicznych, planach ruchu oraz przewidywaniu i rozumieniu zjawisk zachodzących podczas prowadzenia wydobycia, i likwidacjo zakładu górniczego. Dotyczy to w szczególności wstrząsów, zagrożeń wodnych, zagrożeń stabilności i kwestii środowiskowych (osiadanie/deformacje, trzęsienia ziemi, reżim wodny/zanieczyszczenie/solenie itp.).
Tego typy transformacje mogą odgrywać miejscowo kluczową rolę w kształtowaniu właściwości mechanicznych skał oraz ich deformacji i przemieszczeń. Autor podkreśla potrzebę zintegrowanych analiz geochemicznych i strukturalnych w celu lepszego zrozumienia tych zjawisk i złagodzenia związanych z nimi zagrożeń.

Materiały: