Szkoła Eksploatacji Podziemnej

Rosnące zapotrzebowanie  gospodarki światowej na surowce, w szczególności na  metale, powoduje  zwiększone  zainteresowanie  nowymi i bardziej efektywnymi rozwiązaniami  zapewniającymi ich bezpieczne i opłacalne wydobycie. Przemysł  wydobywczy staje przed  nowymi  wyzwaniami związanymi z bezpiecznym dostępem do głęboko położonych złóż surowców (poniżej 1500m). Rosną koszty inwestycji górniczych związane z  głębokością  eksploatacji oraz  pojawiającymi się zagrożeniami  naturalnymi. XXI wiek jest także świadkiem pojawienia się nowych i skutecznych  metod pozyskiwania surowców zarówno energetycznych jak i nieenergetycznych (biomining, hydrometalurgia, szczelinowanie hydrauliczne).  Dzięki tym nowym rozwiązaniom pojawiła się możliwość wykorzystania  ich do eksploatacji głęboko położonych złóż metali. Np. połączenie szczelinowania hydraulicznego złoża  z  możliwością bezpośredniego pozyskiwania z niego metali drogą ługowania z wykorzystaniem bakterii przyspieszających cały proces. Może to okazać się tanim, ale mniej wydajnym sposobem pozyskiwania metali bez potrzeby budowania głębokich kopalń wraz z ich całą kosztowną infrastrukturą (szyby, wyrobiska górnicze, sieć zasilania i transportu, stosowane maszyny górnicze itp.). Technologie z dziedziny zastosowań biotechnologii w górnictwie zaczęły się rozwijać na skalę przemysłowa  po odkryciu  żyjących w przyrodzie bakterii, które potrafią rozkładać związki siarki i żelaza. Od lat 60. do końca ubiegłego wieku zaczęły powstawać pierwsze instalacje wykorzystujące to zjawisko do przerobu rud ubogich miedzi i uranu składowanych na zwałach i hałdach. Rozwijano  bardziej efektywne metody odzyskiwaniu złota drogą bio oraz metali podstawowych z ich minerałów siarczkowych (Cu, Co, Ni, Au, Zn) w zamkniętych bioreaktorach. Proces bioługowania rud metali uzyskał także wsparcie w programach innowacyjnych UE:  projekt HIOX FP5,  projekt BioShale FP6, projekt ProMine FP7, projekt BioMore – H2020). Również ta technologa została rozwijana przez takie kraje jak Chile, które pozyskują tą drogą ok 20% produkcji swojej miedzi oraz przez Niemcy i Francję  (wspólny projekt Ecometals). W podziemnej kopalni doświadczalnej we Freibergu (Saksonia) od 2015r. prowadzone są przygotowania do realizacji projektu   szczelinowania pokładu siarczków metali (żyła rudonośna) oraz jego ługowania bakteryjnego  in situ.  Podobny projekt bioługowania w złożu jest obecnie realizowany w warunkach kopalni miedzi KGHM (projekt BioMore). Celem tego projektu jest zbadanie kinetyki procesu bioługowania w złożu, wpływu czynnika bio na wydajność procesu. W przypadku pozytywnego wyniku istnieje możliwość jego realizacji w II etapie z powierzchni ziemi w złożu miedzi na dużej głębokości (studnie iniekcyjne, szczelinowanie oraz ługowanie złoża, odzysk metali studnią produkcyjną). Na terenie południowo-zachodniej Polski stwierdzono występowanie  perspektywicznych złóż  miedzi leżących na  głębokości  od  1500 do 4000 m. Złoża te wymagają  lepszego rozpoznania co do ich, zalegania, ich litologii, miąższości,   zasobów oraz składu mineralogicznego. Wydaje się że w ramach realizowanej polityki surowcowej Państwa należałoby przeprowadzić w wybranym miejscu podobne testy  bioługowania w głębokim złożu poddanym wcześniejszemu szczelinowaniu.  Być może  pojawiłaby się nowa  przełomowa technologia eksploatacji głębokiego złoża nie wymagająca dużych nakładów inwestycyjnych i bez konieczności budowy  kopalni.